- خلیج مصر (خَ جِ مِ)
نام خلیجی است که در حاشیۀ فسطاط قرار داشته و عمرو بن عاص به امر خلیفه آن را حفر کرد. حفر این خلیج هنوز تمام نشده بود که رفت و آمد کشتیها در آن شروع شد. از راه این خلیج خواروبار مکه و مدینه تأمین میشد. این خلیج را خلیج امیرالمؤمنین نیز می نامیدند. بعدها فرمانداران لاروبی خلیج را انجام ندادند و بر اثر نشست ریگ پر شد و آمد و رفت منقطع گردید. انتهای این مسیر به ناحیه ای میرسد که آن را ذنب التمساح می نامیدند. بعضی می گویند منصور عباسی در وقت خروج محمد بن عبدالله بن حسن در مدینه بقصد بازداشتن خواروبار از او بفرماندار خلیج دستور داد تا آن را پر کند. او بر حسب امر خلیفه چنین کرد. گویند هنوزآثاری از این خلیج وجود دارد و در بین مصر و شام این آثار دیده میشود. (از معجم البلدان یاقوت حموی)